Eenzaamheid in de winter: zo ga je ermee om.

Bekruipt jou regelmatig een gevoel van eenzaamheid - zeker nu het donkerder wordt en de winterstilte opkomt? Dan is het belangrijk om hier tijdig aandacht voor te hebben. Eenzaamheid is een vervelend gevoel en gaat vaak over onderliggende emoties. In deze blog helpen we je te duiden wat eenzaamheid onderhuids doet, en geven we laagdrempelige handvatten mee om hiermee om te gaan.

Alleen versus eenzaam zijn

Voordat we dieper ingaan op eenzaamheid, is het belangrijk om te noemen dat er een groot verschil is tussen ‘alleen zijn’ en ‘eenzaamheid voelen’. Je kunt alleen zijn en je helemaal oké voelen, of omringd zijn door mensen en je ondertussen heel eenzaam voelen: de twee hebben in die zin weinig met elkaar te maken. Tegelijk hebben de mensen om je heen (en het gebrek daaraan) wel degelijk iets met eenzaamheid te maken.

Hoe dat zit? Eenzaamheid gaat namelijk diepste over een tekort in je emotionele behoeften. Als mensen willen we allemaal graag gezien, gehoord en gerespecteerd worden. We willen voelen dat we onderdeel zijn van een groter geheel, van een groep. Dat gaat dieper dan ‘mee mogen doen’ of ‘op iemands feestje mogen komen’. Het gaat in deze context namelijk vooral om de verbinding met onze emotionele behoeften. Als we verdrietig, boos, bang of gespannen zijn, willen onze emoties iets duidelijk maken. Ze geven aan wat we onbewust nodig hebben. Als hier weinig gehoor aan gegeven wordt - door onszelf of door de ander - voelen we ons eenzaam: de binnenwereld voelt de verbinding met de buitenwereld niet meer, en dat voelt pijnlijk. Het is dus eigenlijk niet ‘ik wil erbij horen’, maar ‘mijn emoties willen erbij horen’.

Ik en mijn emoties

Eenzaamheid heeft vaak te maken met het gevoel dat je met je emoties nergens terechtkunt. Wanneer verdriet, angst of spanning zich opstapelen zonder dat ze gezien of gedeeld worden, ontstaat er een innerlijke afstand. Niet alleen tot anderen, maar ook tot jezelf.

Bessel van der Kolk, psychiater en trauma-expert, schrijft: “Being able to feel safe with other people is probably the single most important aspect of mental health.” Met andere woorden: pas wanneer we ons veilig voelen in contact met anderen, kunnen we echt aanwezig zijn met wat we voelen.

Als die veiligheid ontbreekt, trekken we ons vaak innerlijk terug. Emoties worden dan ingeslikt of genegeerd, soms jarenlang. De buitenwereld ziet misschien een functionerend mens, maar vanbinnen is het stil geworden. Die stilte kan beklemmend voelen, en dat noemen we eenzaamheid. In die staat is contact leggen vaak vermoeiend, of voelt het oppervlakkig. Vanuit coaching zien we dat herstel dan begint met vertraging.

Opnieuw leren ‘voelen’

Het belangrijkste effect van vertragen, is dat ons systeem de ruimte krijgt om te kalmeren, en we zo beter kunnen observeren wat er onder de oppervlakte aan de hand is. Wanneer het lukt om hier nieuwsgierig naar te zijn, zullen emoties zich langzaam maar zeker laten zien. Dat kan om iets heel kleins gaan, iets groots, iets leuks of iets minder comfortabels: dat maakt niet uit. De oefening is om stil te staan bij alles dat er in jou leeft - en dat de ruimte te geven.
Ervaring leert dat als we nieuwsgierig en liefdevol naar de emoties kunnen kijken, het gevoel van betrokkenheid toeneemt, en je binnenwereld zich ‘gezien’ voelt. En daarmee voelen ze zich minder eenzaam. Het hart komt tot rust.

De verbinding met anderen

Als er iets van rust komt in je binnenwereld, ontstaat er vaak ook ruimte om op een andere manier contact te maken met de buitenwereld. Niet vanuit spanning of ‘erbij moeten horen’, maar vanuit behoefte aan echte ontmoeting. Door stil te staan bij jezelf, ontdek je wat jij nodig hebt in het contact met anderen. Zo herken je sneller wanneer mensen fijn gezelschap voor je zijn, en wanneer niet. Met dat aangescherpte interne compas navigeer je richting waardevollere vrienden, liefdes en andere relaties.

Dit proces vraagt tijd, en vaak ook moed. Daarnaast gaan emotionele processen nooit in één rechte lijn, maar groeien we in golfbewegingen: soms gaat het beter, en soms minder. Ook kan het zijn dat de emotionele lading groot is, en je daardoor zelf door de bomen het bos niet ziet. Weet dat je het dan niet alleen hoeft te doen. Bij De Coachkade lopen we met liefde een stukje met je mee.

Je bent welkom voor een kennismaking in Rotterdam, Haarlem, Alphen aan den Rijn of Den Bosch.